یادداشتی بر کتابمامانم گمشده است» مژگان بابامرندی
روایت ساده از پیچیدگی های زندگی
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علی‌الله سلیمی: آثار منتشره در حوزه ادبیات كودك و نوجوان، در سال‌های گذشته رشد قابل توجهی داشته اما همواره با چالش‌های جدی هم مواجه بوده است. از جمله غلبه آثار ترجمه بر آثار تالیفی که برخی ناشران به دلایل گوناگون به این مسئله دامن زده‌اند. با این حال، آثار تالیفی موفق و ماندگاری هم در این سال‌ها تالیف و منتشر شده که مورد استقبال مخاطبان و منتقدان ادبی قرار گرفته و برخی از آن‌ها بارها تجدید چاپ شده است. اما آثاری هم بوده‌اند که به رغم کیفیت بالایی که داشته‌اند، تجدید چاپ آن‌ها به دلایل گوناگون صورت نگرفته و مخاطبان همواره منتظر تجدید چاپ این آثار هستند. از جمله کتاب مامانم گمشده است» نوشته مژگان بابامرندی، از نویسندگان فعال در حوزه ادبیات کودک و نوجوان که یکی از آثار شاخص و قابل توجه در زمینه کتاب‌های ویژه نوجوانان است.
این کتاب که در قالب مجموعه داستان کوتاه برای نوجوانان منتشر شده، از هفت داستان کوتاه با عناوین مامانم گمشده است»، حتی کلاغ‌ها هم اهالی ماه شده‌اند»، تمام شیشه‌ها گریه کردند»، مادر بزرگم در آینه مرد»، نمی‌دانم پدربزرگم که بود، دریایی یا سرخ‌پوست»، مامانم عطر بود، پرید» و گیر سه پیچ» تشکیل شده است. کتاب مامانم گمشده است» اثر مصوری از سری کتاب‌های خودمان» است که در نگارش آن‌ها به موضوعات متنوعی در حوزه دغدغه‌های اساسی در گروه سنی نوجوانان توجه شده است. از جمله موضوع مهم هویت، به ویژه نقش خانواده در شکل‌گیری هویت بچه‌ها که در تعدادی از داستان‌های کتاب به آن توجه شده است.
موضوع مهم بعدی که در این کتاب به آن پرداخته شده، مسائل رازآمیز مرگ» و زندگی» و نحوه مواجه نوجوانان با این موضوعات بنیادین است. نویسنده سعی کرده از زاویه‌های مختلف به مسئله مرگ و زندگی و تصور نوجوانان از این موضوع بپردازد و با بهره‌گیری از عنصر تاثیرگذار تخیل، باورپذیری این مسئله برای نوجوانان را تا حدودی فراهم کند. اینکه نوجوانان این مساله را به عنوان یک واقعیت در زندگی و اطرافیان شان بپذیرند و در مواجهه با مسئله مرگ اطرافیان، رفتارهای نسبتا قابل قبول و سنجیده‌ای داشته باشند.
از سوی دیگر نویسنده کوشیده است جنبه‌های زیبای زندگی را هم به نوجوانان نشان دهد تا تصویر جذاب و دلپذیری از زیبایی‌های زندگی داشته باشند. داستان‌های کتاب که به زبان ساده و برای گروه‌های سنی (د) و (ه) تدوین شده است، بسیاری از موضوعات اساسی و پیچیده در زندگی روزمره افراد را به شکل ملوس و باورپذیر برای مخاطبان نوجوانان روایت می‌کند. در بخش تکنیک‌های روایی هم نویسنده سعی کرده از شگردهای روایتی مختلف استفاده کند. از جمله فلاش بک‌های متعدد و تداعی‌ها که زمان سیالی را به تعدادی از داستان‌های کتاب وارد کرده است. به عنوان مثال، در خلاصه داستان کوتاه مامانم گمشده است» که عنوان کتاب هم از آن برگرفته شده است، خواننده با شخصیت فاطمه» بزرگسال آشنا میشود که در دسته عزاداری امام حسین (ع)»، دختر کوچولویی هم اسم خودش پیدا می‌کند که گمشده و دنبال پدرش می‌گردد. او با این اتفاق به یاد دوران کودکی‌اش می‌افتد که چگونه دنبال مادرش می‌گشته است. مادر فاطمه در دوران کودکی‌اش او را با پدرش تنها گذاشته و از آن موقع به دنبال مادرش می‌گشته است. به همین خاطر، فاطمه همیشه از امام حسین (ع) کمک می‌خواسته تا پدرش رفتار خوبی با او داشته باشد. در پایان مادر فاطمه کوچولو پیدا میشود و فاطمه پس از یادآوری خاطرات تلخ گذشته به خانه باز‌می‌گردد.
بی‌گمان، هدف از نگارش این داستان، نمایش اهمیت نقش مادر و پدر در زندگی و آینده کودکان است. همچنین پیام این داستان به مخاطبان این است که در همه مواقع باید از خدا و ائمه معصومین (ع) یاری بخواهند. برای آشنایی با نثر و زبان روایی نویسنده، بخشی از این داستان را می‌خوانیم: دیگر بزرگم، اما هنوز دلم چیزهایی را می‌خواهد که هر کس بشنود خنده‌اش می‌گیرد، همه جا شلوغ است. دوربین عکاسی‌ام دستم است، اما اصلا حوصله فشار دادن شاتر را ندارم. دلم می‌خواهد خودم را گم کنم، همه زنجیر می‌زنند و یا حسین می‌گویند. بچه‌ای بلندبلند گریه می‌کند. کاش من هم بلد بودم بلندبلند گریه کنم، دست بچه را می‌گیرم. از گوشواره‌هایش می‌فهمم، دختر است. در میان گریه‌اش می‌فهمم که دنبال بابایش می‌گردد، اما از مامانش می‌گوید. رنگ چادر مامانش مشکی است، زیر چادرش هم بلوز و دامن سیاه پوشیده است. روی گردنبندش اسم دختر است، فاطمه. فکر می‌کنم چه جوری باید بین گردنبندهای زیر چادرها را بگردم. دسته‌ای با چلچراغ‌های بزرگ رد میشود. صدای سنج و طبل همه جا را پر کرده است، چلچراغ‌های دسته وقتی جلو می‌آیند، همه جا روز میشود و وقتی دور میشود باز هم شب همه جا را پر می‌کند، دست دختر توی دستم است. جای رد شدن نیست. با هم می‌نشینیم کنار جوی پیاده‌رو. با هم به دسته نگاه می‌کنیم، دست دختر کوچک است و گرم.»
نکته قابل توجه درباره کتاب مامانم گمشده است» و آثار مشابه که مسایل پیچیده روزمره و مفاهیم اساسی زندگی را به زبان ساده برای مخاطبان نوجوان روایت می‌کنند، کمبود و در مواردی نبود نسخه‌های منتشر شده این آثار در بازار کتاب است. برخی از این کتاب‌ها از جمله کتاب مامانم گمشده است» سال‌ها قبل منتشر و در سال‌های بعد کمیاب و بعد تمام شده است. به نظر می‌رسد با تجدید چاپ این آثار می‌توان شاهد استقبال گروه‌های تازه‌ای از مخاطبان شد که در فاصله زمان انتشار این کتاب تا به امروز به صف مخاطبان جدی کتاب‌های ویژه گروه سنی نوجوانان پیوسته‌اند.
چاپ نخست کتاب مصور مامانم گمشده است» نوشته مژگان بابامرندی با تصویرگری غزاله مرصوصی و ویراستاری علی خاکبازان در 52 صفحه و قطع خشتی از سوی انتشارات كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان چاپ و منتشر شده است.
- این یادداشت در (خبرگزاری کتاب ایران- ایبنا)، 13 مهر ماه 1398 منتشر شده است
مجموعه داستان«گذر از زمستان» اولیوم آدام با ترجمه مارال دیداری
کتاب ,هم ,نوجوانان ,گمشده ,آثار ,مامانم ,گمشده است» ,مامانم گمشده ,که در ,شده است ,از جمله ,کتاب مامانم گمشده ,دنبال مادرش می‌گشته ,است» نوشته مژگان ,کتاب ایران ایبنا
درباره این سایت